Na een verlies (overlijden, scheiding, contactverlies met kinderen, kinderen die contactverlies hebben met ouders door bijv. scheiding of dementie, levensverlies, etc.) is er sprake van een rouwperiode. Iedereen verwerkt een verlies op zijn eigen manier. Daar is geen goed of fout aan. Voor de één is het moeilijker om er weer bovenop te komen dan voor de ander.
Maar wat is nu eigenlijk rouwen? Er zijn vele definities. In artikelen die ik erover gelezen heb, ben ik er twee tegengekomen die mij erg aanspraken. De eerste is ‘Rouw is liefde die de weg kwijt is’ en de tweede ‘Rouw is alles waar je waarde aan toekent en wat je hebt verloren’.
Het is een emotioneel proces dat veel tijd en energie kost. Rouw is een pijn die zich niet laat verstoppen. Je kunt het een tijd negeren, soms zelfs heel erg lang, maar er komt een moment dat je er iets mee moet. Rouw laat zich niet onbeperkt opzij zetten. Als je dat wel doet, dan is de kans aanwezig in een burn-out terecht te komen waardoor het rouwproces nog moeilijker wordt.
Tranen horen bij verlies. Huilen zorgt voor wat opluchting. Vooral tijdens een rouwperiode moeten gevoelens en emoties niet opgekropt worden. Laat tranen hun vrije loop gaan.
Rouw dringt door tot alles in je leven. Je kunt door heftige emoties overvallen worden op een wijze die je niet van jezelf kent. Naast verdriet en somberheid kunnen angst, agressie, schuld en verwarring voorkomen maar ook positieve gevoelens zoals opluchting en dankbaarheid. Vaak zijn er ook lichamelijke reacties zoals slapeloosheid, spanningsklachten, lusteloosheid, lichamelijke vermoeidheid en vermindering van het concentratievermogen.
Een rouwproces is vooral ook een proces van aanpassing: het aanvaarden van de realiteit van het verlies, het doorleven van de pijn en het verdriet, het verlies een plaats geven en het aanpassen aan een ander leven en het weer oppakken daarvan.
De duur van de rouw verschilt per persoon en is een slingerend proces. In het begin is het vaak het zwaarst, je weet nog niet hoe je met het verlies om moet gaan en hoe het nu verder moet. Je hebt het gevoel dat de pijn en het verdriet voor altijd zo sterk zullen blijven. Maar naarmate de tijd verstrijkt, hoe beter je ermee om leert gaan en de ene dag gaat dat beter dan de andere. Natuurlijk, het verdriet zal er voor altijd zijn, maar het leven gaat door. Iedereen bepaalt daarbij wel zijn eigen tempo. Iedereen rouwt op zijn eigen manier en dat rouwen kent geen eindpunt. De pijn gaat soms niet helemaal over terwijl het leven wel weer fijn, leuk en zinvol kan zijn.
Wat belangrijk is bij rouwverwerking is dat je anderen laat weten hoe je je voelt en of je ergens hulp bij nodig hebt. Vaak vindt je omgeving het moeilijk om in te schatten waar je behoefte aan hebt. Ze willen je graag helpen met het verwerken van jouw verlies, maar weten niet altijd hoe en wanneer. Laat daarom zelf weten of je mensen nodig hebt of wanneer je juist liever met rust gelaten wilt worden.
Soms blijven mensen hangen in hun verdriet en komen niet verder. Het is dan goed om professionele hulp te zoeken. Een coach kan helpen het verlies te verwerken, zodat je het leven langzamerhand weer kan oppakken. Natuurlijk zal het verdriet niet volledig verdwijnen, maar je leert er wel beter mee om te gaan. Wees vooral niet bang om hulp te vragen. Hulp vragen is een teken van sterkte, niet van zwakheid.
Mira van Ravenswaaij
Coach bij rouw- en verliesverwerking
