Blog: HEEFT JOUW KIND MOEITE MET HET OPNEMEN/LEREN VAN DE LESSTOF?

Veel ouders beantwoorden deze vraag met ‘Ja!’.
In de loop der jaren heb ik heel wat ouders in mijn praktijk voor remedial teaching gehad, die zeiden: ‘Mijn kind is niet dom, maar dat rekenen wil maar niet lukken…’
Of het is de spelling, of het begrijpend lezen, of … Vul zelf maar in.
Vaak zijn deze kinderen daarnaast (faal)angstig geworden en hebben ze alle plezier in het bewuste vak verloren -als je erover begint, gaan ‘de luikjes’ al dicht: het kind sluit zich af, trekt zich terug in een hoekje van zichzelf en…de leerstof komt niet binnen!

Wie van jullie, volwassenen, leert het beste door alleen te luisteren naar een ander?
Het kan verbazingwekkend zijn, maar als je deze vraag met ‘ja’ beantwoordt, behoor je tot een exclusieve groep.
De meeste mensen leren ook door dingen te zien, te onderzoeken, te bewegen, door samen te werken.
Ik kan me nog goed een cursus herinneren waarin je met diegene die naast je zat moest uitwisselen over hoe jij vroeger woordjes in andere talen leerde. Het sprak voor mij vanzelf: opschrijven in 2 lijsten, goed doornemen en dan laten overhoren door mijn moeder. Ik viel haast van mijn stoel van verbazing toen mijn buurvrouw antwoordde: ‘Dan liep ik heen en weer door mijn kamer en dreunde het steeds maar op.’
Voor mij was dit een eyeopener.

Deze verbazing komt niet alleen bij mij voor. Het is voor sommige mensen lastig te begrijpen dat eenieder de wereld op zijn eigen manier waarneemt en op zijn eigen favoriete manier leert.
Zo ging het ook met het woord ‘beelddenken’ bij mij: het sprak mij enorm aan, maar ik dacht zeker te weten dat ik een taaldenker was, want ik ben gek op lezen, woordspelletjes en –puzzels en heb geen moeite met taal.
Pas veel later begreep ik dat er ook mensen zijn die niet meteen het plaatje zien van een woord, maar die het woord geschreven voor zich zien staan.
En ontdekte ik dat het eigenlijk niet om beeld- tegenover taaldenkers gaat, maar veel meer over beelddenken ten opzichte van begripsdenken: het meteen overzien van het geheel, of er stapje voor stapje naar toe werken.
(Nu weet ik dus dat ik ook een beelddenker ben, ondanks mijn liefde voor taal, en dat hieruit mijn woordvindingsproblemen in het dagelijkse leven te verklaren zijn: ik zie iets helemaal voor me, maar kan dan niet zo gauw op het goede woord komen).

Als je zelf wel eens een cursus volgt, hoe gaat dat dan?
Staat er dan ook een kan met water voor je, liggen er wellicht nog wat pepermuntjes klaar en liggen pen en papier op je te wachten?
De één begint meteen met aantekeningen maken, de ander wiebelt onrustig op zijn stoel en vraagt wanneer de pauze is, weer een ander stelt continue vragen/geeft commentaar: allemaal signalen dat we op een andere manier leren.
Een goede cursusgever weet dat, en wisselt in zijn cursus van beeld, naar gesproken woord, naar zelf laten lezen, naar samen iets laten doen, naar voldoende pauzes en beweging inlassen en zorgen voor eten en drinken.
Als er al een overhoring komt, ben je veelal vrij om de besproken stof op je eigen manier te verwerken: wellicht heeft de cursusgever zelfs al verschillende opties aangeboden om je te laten slagen, door je de keuze te laten om de leerstof om te zetten in een mindmap, een uittreksel te maken, samen iets te bouwen, er een PowerPoint presentatie van te maken, er een quiz van te maken of nog iets anders.

Kortom: er wordt van alles gedaan om JOU als unieke persoon met JOUW eigen leerstijl en jouw behoeftes, bij de les te houden en je een plezierige dag te geven.

Op school wordt vaak veel te weinig aan de diverse leerstijlen tegemoet gekomen. Wederom een cursuservaring van mij: aan een groep leerkrachten wordt gevraagd te gaan staan in het getekende vak op de grond bij het woord hoe zij het liefste informatie tot zich nemen: ernaar luisteren, er een filmpje over kijken, bewegend leren of samen een opdracht maken.
Tot mijn verbazing gaat bijna iedereen in het vak ‘luisteren’ staan, waar ik, aarzelend, bij ‘beweging’ blijf staan. Waarop onze cursusgever uitlegt dat heel veel onderwijsmensen echte strategie-denkers zijn en graag auditief informatie verwerken en dus ook verwachten dat dit voor hun leerlingen geldt.

Bij veel kinderen die ik op scholen en in mijn praktijk tegenkom, is er te weinig aandacht besteed aan het praktische leren met materialen. Het zelf ervaren, het doen, het zien en er een emotie bij voelen.
Weten jullie hoeveel kinderen bv. niet weten wat ‘een uur’ is: wat doen de wijzers van de klok als er een uur voorbijgaat? Ze draaien rustig de wijzer 24 uur rond en vragen: ‘Zoiets?’
Of kinderen(en soms zelf volwassenen!) die niet weten dat je bij aftrekken het grootste getal voorop moet zetten. Ze zeggen, overtuigd van hun gelijk, zelfs nog in groep 8(!): ’5-8=…’ Sommigen denken ook dat het niet uitmaakt: als 8-5=3, dan is 5-8 toch ook 3?
Heel veel sommen worden op deze manier verkeerd uitgerekend!
Of het delen: ze hebben geen idee wat 9:3 betekent en klappen dicht bij deelsommen.
Verhaaltjessommen of begrijpend leesteksten: het beeld ontbreekt.(En dit geldt niet alleen voor beeddenkers!) Ze willen meteen de vraag oplossen, zonder goed te lezen wat er staat of ze kunnen het zich met de beste wil van de wereld niet voorstellen en zijn dankbaar als ik een simpel tekeningetje ter illustratie voor ze maak.
Het moge duidelijk zijn: ieder kind begrijpt de dingen anders en leert anders- en de leerstijl van juf of ouder is vaak niet hetzelfde als die van het kind.
Dit kan leiden tot problemen, en bij oudere kinderen ook vaak tot onbegrip en ruzies.
Vanaf 9 jaar kun je de MILS leerstrategie test afnemen: een test waarbij het kind steeds aangeeft hoe hij het beste zou leren.
Het eindresultaat leidt vaak tot verrassend inzicht voor de leerling én zijn omgeving!
Bovendien krijg je hierna heel veel tips hoe je dan op school, thuis en voor proefwerken het beste kunt leren, met een methode die bij jouw leerstijl(en) aansluit.

Tenslotte kan er nog de vraag zijn gerezen: ‘Maar moet je kinderen niet ‘stretchen’? Moet je ze niet uit hun comfortzone halen en ook op andere manieren leren leren?’
Dat is deels waar: jonge kinderen kunnen zeker nog diverse kanten op.
Maar hoe ouder je kind is (en let op: dit begint al rond het 9e jaar!), hoe meer hij al zijn eigen leerstijl heeft ontwikkeld. Dan moet je hier echt dichtbij blijven, anders kost leren enorm veel moeite en/of gaat de leerstof gewoon aan hem voorbij.

Een kind dat bv. een uitgesproken structuurbehoefte heeft, gaat het niet redden als je opeens alle structuur loslaat en ze maar een beetje laat dobberen.
Of een kind dat uitgesproken auditief ingesteld is en opeens moet gaan leren door zélf allerlei teksten uit boeken te lezen i.p.v. dat de juf erover vertelt, kan plotseling hard achteruit gaan in zijn prestaties.
En wat te denken van al die beweeglijke kinderen, die opeens urenlang moeten stilzitten, geen tangle, wiebelkussen of voetenelastiek mogen gebruiken omdat de juf dat maar ‘onzin’ en ‘lastig’ vindt?

Kortom: ja, je hebt gelijk. Jouw kind is niet dom.
Hij leert waarschijnlijk alleen ánders.
Alle kans dat we de leerstof op een andere manier moeten aanbieden en dat dan het kwartje wél valt.
In de begeleiding moeten we dan óók het sociaal/emotionele aspect meenemen, omdat het kind (faal) angstig is geworden en/of een hekel aan een bepaald vak heeft gekregen.
Met alleen maar ‘inhalen van de lesstof’ zonder meer, het dus méér van hetzelfde aanbieden, zal het kind waarschijnlijk niet gebaat zijn.
Door middel van spelletjes en materialen kunnen we het plezier in leren weer terugbrengen.
Werken aan het zelfbeeld doe je door het kind veel succeservaringen te laten opdoen en bv. dieper in te zoomen op alle mooie talenten/kwaliteiten van het kind.
Na alle besprokene spreekt het vanzelf dat geen traject hetzelfde is: jóuw kind staat aan het roer en de remedial teacher, is de gids die hem met raad en daad terzijde staat en hem veilig naar zijn bestemming loodst.

Meer lezen over leerproblemen en leerstijlen?
Op mijn website vind je onder het kopje ‘literatuur’ een uitgebreide boekenlijst en ik sta open voor vragen!
Ik wens jou en jouw kind het allerbeste toe.

Damayanti van der Velden

3×3 Remedial Teaching