Veel leerlingen maken in hun jonge leven een of meerdere traumatische ervaringen mee. Dit leidt vaak tot gedragsproblemen. Deze kinderen vertonen over het algemeen hyperactief en opstandig gedrag, hebben vaker ruzie met klasgenoten of de leerkracht, zijn sneller boos, hebben hun aandacht niet bij de les, onthouden de lesstof niet en lijken weinig gemotiveerd om te leren (Horeweg, 2021)
Traumasensitief onderwijs
Door traumasensitief lesgeven kun je bij leerlingen het gevoel van veiligheid en vertrouwen vergroten, zodat ze tot leren kunnen komen. De kern van traumasensitief lesgeven, is dat je kijkt waar het gedrag van leerlingen vandaan komt. Doordat je inzicht krijgt in wat een leerling meemaakt, kun je zijn gedrag beter begrijpen. Kenmerken van traumasensitief onderwijs zijn:
Veiligheid en stabiliteit
Traumasensitief onderwijs legt de nadruk op het creëren van een veilige en voorspelbare omgeving voor leerlingen. Dit omvat fysieke veiligheid, maar ook emotionele en sociale veiligheid. Het biedt structuur, consistentie en voorspelbaarheid, zodat leerlingen zich veilig en ondersteunend voelen.
Relatieopbouw
Het opbouwen van positieve en ondersteunende relaties tussen leerkrachten en leerlingen is een essentieel onderdeel van traumasensitief onderwijs. Leerkrachten streven naar het opbouwen van vertrouwen, empathie en respectvolle communicatie met leerlingen. Dit helpt leerlingen om zich gezien, gehoord en begrepen te voelen, wat bijdraagt aan hun welzijn en betrokkenheid bij het leren.
Emotionele regulatie en zelfzorg
Traumasensitief onderwijs biedt leerlingen tools en strategieën om emoties te herkennen, begrijpen en reguleren. Leerlingen leren vaardigheden voor zelfzorg en zelfregulatie, zoals ademhalingsoefeningen, mindfulness-technieken en andere methoden om stress te verminderen. Deze vaardigheden helpen leerlingen om met moeilijke emoties om te gaan en bevorderen hun emotioneel welzijn.
Bewustzijn van traumatische ervaringen
Traumasensitief onderwijs moedigt leerkrachten aan om zich bewust te zijn van mogelijke traumatische ervaringen die leerlingen kunnen hebben meegemaakt. Het erkent dat gedrag en reacties van leerlingen kunnen voortkomen uit trauma en vraagt van leerkrachten om gevoelig en begripvol te reageren in plaats van te straffen of te veroordelen.
Samenwerking
Traumasensitief onderwijs omvat samenwerking met andere betrokkenen zoals, ouders, zorgverleners en hulpverleners. Door samen te werken en informatie te delen, kan er een geïntegreerde aanpak worden ontwikkeld om de behoeften van getraumatiseerde leerlingen te ondersteunen en te bevorderen.
De ambulant begeleider
Leerkrachten zijn zich soms minder bewust van de impact die een trauma heeft op het gedrag, het leren, het aangaan van relaties en het welbevinden van de leerlingen. Vaak begrijpen de leerlingen zelf niet waarom ze bepaald gedrag vertonen. Het inzetten van ambulant begeleiders in traumasensitief onderwijs kan helpen om een veilige en ondersteunende omgeving te creëren voor getraumatiseerde leerlingen. Door hun expertise, individuele begeleiding, advies aan leerkrachten en samenwerking met ouders kunnen ambulant begeleiders bijdragen aan het herstel en het succes van deze leerlingen in het onderwijs.
- Expertise in trauma:
Ambulant begeleiders die gespecialiseerd zijn in trauma hebben kennis en ervaring op het gebied van traumagerelateerde problematiek bij kinderen. Ze begrijpen hoe trauma het leren en gedrag van de leerling kan beïnvloeden en hebben de vaardigheden om hiermee om te gaan. Ze kunnen scholen en leerkrachten ondersteunen bij het identificeren van getraumatiseerde leerlingen en het implementeren van passende interventies. - Individuele begeleiding:
Ambulant begeleiders kunnen individuele ondersteuning bieden aan getraumatiseerde leerlingen. Ze kunnen een vertrouwensrelatie opbouwen met de leerling, waardoor de leerling zich veilig voelt om over zijn of haar ervaringen te praten. Ze kunnen helpen bij het reguleren van emoties, het opbouwen van veerkracht en het ontwikkelen van copingmechanismen. Door deze individuele begeleiding kan een leerling beter omgaan met de gevolgen van het trauma en zich weer richten op het leren. - Advies aan leerkrachten:
Ambulant begeleiders kunnen ook advies geven aan leerkrachten over hoe ze een traumasensitieve omgeving kunnen creëren in de klas. Ze kunnen leerkrachten informeren over de impact van trauma op het gedrag en de prestaties van de leerling, een suggestie doen voor aanpassingen in de lespraktijk. Dit kan variëren van het bieden van structuur en voorspelbaarheid tot het implementeren van zelfregulatiestrategieën en het aanpassen van de lesinhoud om te zorgen voor een veilige en ondersteunende leeromgeving. - Samenwerking met ouders:
Ambulant begeleiders kunnen een brug vormen tussen de school en de ouders van getraumatiseerde leerlingen. Ze kunnen ouders informeren over de impact van trauma op het leren en gedrag van hun kind, en suggesties doen voor ondersteuning thuis. Door nauw samen te werken met ouders, kunnen ambulant begeleiders de continuïteit van de ondersteuning bevorderen en zorgen voor een gezamenlijke aanpak.
Brain Blocks
Binnen traumasensitief onderwijs is het belangrijk om de leerlingen de relatie tussen hun gedachten, gevoelens en gedrag uit te leggen. Brain Blocks kan hiervoor individueel worden ingezet en bestaat uit verschillende materialen zoals een afbeelding van een hoofd en lijf en verschillende gekleurde blokken, die gebruikt worden om ervaringen en belevingen vorm te geven. Aan de hand van concrete situaties ontstaan er Brain Blocks ‘beelden’ waarop gereflecteerd wordt. Dit geeft inzicht in ervaringen en manieren van denken. Door het inzicht wordt het mogelijk om uiteindelijk tot anders denken, handelen en voelen te komen. Er zijn verschillende doelstellingen waaraan gewerkt kan worden:
Communicatie
Brain Blocks biedt een gemeenschappelijke taal en visuele hulpmiddel waarmee de ambulant begeleider effectiever kan communiceren met de leerling. Het kan helpen om abstracte concepten over emoties en het brein op een begrijpelijke en toegankelijke manier over te brengen, waardoor de leerling gemakkelijk kan deelnemen aan het gesprek en de eigen ervaring kan delen.
Emotieregulatie
Brain Blocks biedt concrete strategieën en technieken voor emotieregulatie. De ambulant begeleider kan het materiaal gebruiken om de leerling te helpen zijn of haar emoties te herkennen, begrijpen en beheersen. Door middel van Brain Blocks kan de ambulant begeleider de leerling ondersteunen bij het ontwikkelen van vaardigheden voor zelfregulatie en het vinden van gezonde manieren om met stress en angst om te gaan.
Traumabewustzijn
Brain Blocks kan de ambulant begeleider helpen om traumabewustzijn te vergroten en traumasensitieve praktijken toe te passen in de begeleiding. Door het begrijpen van de impact van trauma op het brein en gedrag, kan de ambulant begeleider beter reageren op de behoeften van de leerling die een traumatische ervaring heeft meegemaakt en hem/haar de nodige ondersteuning bieden.
Individuele ondersteuning
Brain Blocks biedt gepersonaliseerde en doelgerichte begeleiding die aansluit bij de specifieke uitdagingen en doelen van de leerling. Bijvoorbeeld:
- Psycho-educatie over trauma
- Werken aan de ik-ander differentiatie; leren zien van andermans perspectief.
- Werken aan belemmerende overtuigingen; negatieve gedachten ombuigen naar helpende gedachten.
- Communicatie; verbeteren van interacties, elkaar beter begrijpen
Kortom, Brain Blocks is een waardevolle interventie binnen traumasensitief onderwijs. Het biedt concrete hulpmiddelen en een gemeenschappelijke taal die de ambulant begeleider kan gebruiken om effectieve communicatie, emotieregulatie en traumasensitieve ondersteuning te bieden.
Kun je niet wachten om meer informatie te verkrijgen over Brain Blocks kijk dan op brainblocks.com
Wil je hulp voor jouw leerling middels Brain Blocks door een gespecialiseerde ambulant begeleider? Neem dan contact op met info@bosonderwijs.nl
